Historia Smoków

Historia Smoków Fandomu rozpoczęła się w listopadzie 1990 roku, podczas szóstego w historii Polconu, który odbywał się w Wojskowym Zespole Wypoczynkowym „Warmia” w miejscowości Waplewo. Wydarzenie to organizowane było przez nieistniejące już stowarzyszenie – Warmiński Klub Fantastyki. To właśnie tam, na Warmii i Mazurach, niedaleko Olsztyna, narodziła się idea stworzenia Smoków Fandomu. Pomysłodawcą tej inicjatywy był założyciel stowarzyszenia odpowiedzialnego za organizację Polconu – Wojtek Sedeńko.

Idea Smoków Fandomu była pierwotnie wzorowana na istniejących w tamtych czasach czechosłowackich smokach. Polskie smoki stanowiły nieformalny klub zrzeszający fanów fantastyki. Głównym założeniem Smoków Fandomu było skupienie w swoich szeregach osób, które wykazywały się stałą, wieloletnią obecnością na kolejnych Ogólnopolskich Konwentach Miłośników Fantastyki. Umowną granicą, którą należało przekroczyć, było uczestnictwo w co najmniej dziesięciu Polconach. Polcony były dla Smoków na tyle istotne, że nieusprawiedliwiona nieobecność podczas ich kolejnych edycji mogła skutkować nawet wykluczeniem z grona Smoków Fandomu.

Już na początku istnienia Smoków Fandomu ustanowiono dwa istotne, przechodnie tytuły. Pierwszym z nich był tytuł Wielkiego Smoka, którego honorową rolą jest reprezentowanie Smoków Fandomu w danym roku. Drugim – tytuł Smoka Kanclerza, odpowiedzialnego za koordynację i organizację działań Smoków.

W 1990 roku pierwszym Wielkim Smokiem został Piotr Kasprowski, natomiast rolę Smoka Kanclerza objął Wojtek Sedeńko. Rok później, podczas Polconu-Euroconu w Krakowie, Wielkim Smokiem został Wojtek Sedeńko, a Smokiem Kanclerzem – Wacław Kozubski.

Od 1995 roku tytuł Wielkiej Smoczycy należy do Barbary Świerczyńskiej, której aż do 2023 roku towarzyszył Piotr Rak w roli Smoka Kanclerza.

Na przestrzeni lat Smoki Fandomu zmieniły nieco swój sposób działania. Zamiast funkcjonować jako mała zwarta grupa fanów tworzących nieformalny klub fantastyki, przekształciły się w inicjatywę skupiającą szeroką społeczność fanów obejmującą wiele pokoleń miłośników fantastyki.

W tym czasie fandom fantastyki rozrósł się, ewoluował i dostosował do nowych realiów, co wymusiło konieczne zmiany. Jedną z najważniejszych było zniesienie wymogu uczestnictwa w Polconach jako warunku dołączenia do Smoków Fandomu. Zamiast tego kluczowym kryterium stała się ogólna aktywność na rzecz fandomu fantastyki – niezależnie od jej formy i obszaru.

Smoki Fandomu, poza przygotowaniem ceremonii nadania tytułu Smoka Fandomu, często pojawiają się na kolejnych Polconach podczas uroczystej Gali Nagrody im. Janusza A. Zajdla – by tam przypomnieć także o wieloletniej działalności polskich klubów fantastyki – wspólnie z fandomem celebrując ich jubileusze powstania, podkreślając tym samym znaczenie tradycji i dorobku polskiej fantastyki.

Po niespodziewanym odejściu Piotra Raka pod koniec 2023 roku, fandom fantastyki postanowił bardziej aktywnie zaangażować się w działania Smoków Fandomu, aby inicjatywa ta mogła przetrwać i rozwijać się przez kolejne dziesięciolecia.